JAK ANGAŻUJEMY MŁODOCIANYCH
Chciałabym zatrudnić młodocianego, ale nie mam zawodowych i instruktorskich uprawnień. Ma je jednak moja żona, która ma pełnomocnictwo do prowadzenia zakładu w moim imieniu. Czy mogę złożyć wniosek o zawarcie umowy o refundację?
TAK. Refundacja przysługuje, gdy:
- pracodawca zatrudnia młodocianych w określonych zawodach (art. 8 ust. 1 pkt 15 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - Dz.U. Nr 99, poz. 1001 ze zm.),
- pracodawca, osoba prowadząca zakład pracy w imieniu pracodawcy lub osoba zatrudniona w imieniu pracodawcy spełniają warunki do prowadzenia przygotowania zawodowego w zakresie wymagań zawodowych i pedagogicznych określonych w przepisach regulujących odbywanie przygotowania zawodowego. Wynika tak z § 2 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 26 kwietnia 2007 r. w sprawie refundowania ze środków Funduszu Pracy wynagrodzeń wypłacanych młodocianym pracownikom (Dz.U. Nr 77, poz. 518).
Korzystam z refundacji wynagrodzeń młodocianych. W trakcie realizacji umowy o refundację zmieniłam numer konta. Minęło już kilka miesięcy i dopiero teraz mam zamiar powiadomić o tym Ochotniczy Hufiec Pracy. Czy wystarczy, że zadzwonię i podam tę informację?
O nowym numerze konta bankowego pracodawca musi bezzwłocznie powiadomić wojewódzką komendę OHP. Zmiany tego numeru dokonuje się w formie aneksu do umowy o refundację. W tym celu czytelniczka może zgłosić się do OHP albo poczekać, aż wojewódzka komenda OHP przyśle aneks do podpisu pocztą. Aby refundacja nie była wstrzymana, należy go jak najszybciej odesłać. Do tej pory pieniądze, które były wysyłane, wracały do OHP. Po podpisaniu aneksu do umowy wszystkie należności zostaną wypłacone.
We wrześniu zatrudniłem dwóch młodocianych w formach szkolnych. Do kiedy mogą złożyć wniosek o zawarcie umowy o refundację?
Termin upływa 15 listopada. Nie oznacza to jednak, że wniosek można złożyć tego dnia. Najlepiej, aby pracodawcy zrobili to z większym wyprzedzeniem, aby był czas na uzupełnienie i poprawienie błędów w dokumentacji. Jeżeli natomiast pracodawca zatrudnia młodocianych w formach pozaszkolnych, to wniosek o refundację może składać regularnie do 20 dnia każdego miesiąca. Inaczej jest, gdy przedsiębiorca przejął młodocianego od innego pracodawcy, bo np. ogłosił on upadłość. Wówczas wniosek składa w miesiącu, w którym pozyskał pracownika.
Umowę o refundację wynagrodzeń młodocianych zawarłam rok temu. Czy teraz mogę złożyć wniosek o wypłatę tych pieniędzy?
Terminy, w jakich należy składać wnioski o wypłatę pieniędzy, określa umowa o refundacji wynagrodzeń młodocianych pracowników. Przykładowo może z niej wynikać, że pieniądze będą wypłacane co kwartał. Wówczas pracodawca powinien składać wniosek o zawarcie umowy o refundację co trzy miesiące. Prawdopodobnie czytelniczka nie złożyła go ani razu. Oznacza to zatem, że we wniosku, który będzie składała teraz, musi zaznaczyć, że chodzi o refundację bieżącą i zaległą. Ale uwaga! Roszczenia pracodawców o refundacje z Funduszu Pracy przedawniają się z upływem 12 miesięcy od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 76 ust. 4 ustawy o promocji zatrudnienia).
Zatrudniłem młodocianego i zamierzam złożyć wniosek o refundację jego wynagrodzenia. Czy te pieniądze będą wypłacane nawet wtedy, gdy pracownik porzuci pracę?
Jeżeli młodociany porzuci pracę, to OHP przestaje wypłacać pieniądze. Na refundację przedsiębiorca ma szansę dopiero wtedy, gdy zatrudni nowego młodocianego pracownika. Ale jeżeli organizuje naukę w formach szkolnych, to wniosek o zawarcie umowy o refundację wynagrodzeń młodocianych może złożyć dopiero w następnym terminie właściwym na ich składanie. Jeżeli przykładowo młodociany porzuci pracę w lutym, a na jego miejsce firma przyjmie nowego młodocianego, to wniosek o zawarcie umowy może złożyć dopiero od 1 września do 15 listopada każdego roku.
W ubiegłym roku skorzystałam z refundacji wynagrodzeń młodocianego pracownika. Teraz staram się o dofinansowanie kosztów jego kształcenia. Czy mogę uzyskać dwa rodzaje pomocy rok po roku?
TAK. Refundacje są wypłacane ze środków Funduszu Pracy oraz pokrywają wynagrodzenie i składki ZUS młodocianego. Dofinansowanie pokrywa natomiast koszty jego kształcenia. Wynosi 4587 zł na jednego młodocianego, a jeżeli uczył się on przez 36 miesięcy to nawet 7645 zł. Jeszcze inaczej jest, gdy firma zatrudniła młodocianego w celu przyuczenia do wykonywania określonej pracy. Wówczas pracodawca może dostać 240 zł za każdy pełny miesiąc jego kształcenia. Ale uwaga, pracodawca nie otrzyma tych pieniędzy, gdy pracownik nie zda egzaminu przed specjalną komisją potwierdzającą kwalifikacje zawodowe.
Trzem swoim pracownikom młodocianym płacę po 500 zł brutto miesięcznie. Zamierzam złożyć wniosek o refundację tych wynagrodzeń. Czy wysokość refundacji jest adekwatna do poziomu pensji młodocianych?
NIE. Pracodawca może płacić młodocianemu więcej, niż musi, choćby przykładowe 500 zł brutto na miesiąc. Refundacja wynosi jednak maksymalnie 4, 5 i 6 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale za uczących się zawodu oraz 4 proc. za przyuczanych do wykonywania określonej pracy. Od 1 września do końca listopada bieżącego roku jest to najwyżej odpowiednio 105,77 zł w pierwszym roku nauki młodocianego, 132,22 zł w drugim i 158,66 zł w trzecim. Jeżeli natomiast przedsiębiorca przyucza młodocianego do wykonywania określonej pracy, to Ochotniczy Hufiec Pracy zrefunduje mu nie więcej niż 105,77 zł.
W ubiegłym roku zatrudniłam młodocianego i dostałam refundację jego wynagrodzeń. Nie zdał on jednak końcowych egzaminów i od 1 września powtarza pierwszy rok nauki. Wiem, że uzyska promocję do następnej klasy. Czy mogę już teraz złożyć wniosek o refundację, tak jakby młodociany uczył się bez powtarzania roku?
NIE. Refundacja wynagrodzeń młodocianego przysługuje za każdy rok jego nauki. Za pierwszy rok pracodawca otrzymał już pieniądze. Teraz musi poczekać, aż młodociany zda do drugiej klasy. Dopiero wówczas może też złożyć wniosek o zawarcie umowy o refundację. Przepisy nie przewidują składania wniosku awansem na kolejny rok.
Planuję złożyć wniosek o zawarcie umowy o refundację. Muszę dołączyć do niej informacje o pomocy publicznej. Nie mam tych dokumentów z poprzednich lat, bo zawsze oddawałam oryginały. Teraz nie umiem wyliczyć pomocy bieżącej. Czy Ochotniczy Hufiec Pracy wyliczy ją za mnie?
NIE. Pomoc publiczną każdy przedsiębiorca ustala samodzielnie. Jeżeli brakuje mu do tego oświadczeń z poprzednich lat, to może zwrócić się o ich kopie do organów, które takiej pomocy udzieliły.
Zamierzam ubiegać się o refundację wynagrodzeń młodocianych. Do tej pory nie korzystałem z żadnej pomocy publicznej. Czy mimo to muszę składać oświadczenie o kosztach kwalifikujących się do objęcia pomocą?
TAK. Podaje się w nim m.in. wynagrodzenie i składki ZUS osób prowadzących szkolenie, koszty ich podróży, koszty podróży uczestników szkolenia, koszty wynagrodzeń młodocianych, ale tylko do wysokości ustawowych. Jeżeli zatem w pierwszym roku nauki pracodawca płaci młodocianemu przykładowo 900 zł, to w oświadczeniu o kosztach kwalifikujących wpisuje 105,77 zł (ustawowy koszt wynagrodzenia młodocianego w pierwszym roku nauki).
Pracuję w dziale rozwoju firmy produkcyjnej. Chcemy zatrudnić młodocianych i przyuczyć ich do zawodu spawacza. Na jaką pomoc finansową możemy liczyć?
Przyjmując młodocianych, pracodawcy mogą liczyć na refundację ich wynagrodzeń i składek ZUS w pierwszym roku nauki 4 proc, w drugim 5 proc, w trzecim 6 proc. Wniosek o taką refundację firma składa co roku do 15 listopada. By ją dostać, musi zawrzeć z młodocianym umowę na czas nieokreślony i obiecać, że nie zostanie zwolniony w okresie przez pół roku po zakończeniu przygotowania zawodowego. Pracodawcy przysługuje też dofinansowanie kosztów kształcenia młodocianego. Gdy trwa ono dwa lata, ma szanse na 4587 zł, a jeśli 36 miesięcy nawet na 7645 zł. Firma, która zaangażowała młodocianego w celu przyuczenia do wykonywania określonej pracy, może zyskać 240 zł za każdy pełny miesiąc tego kształcenia. Wniosek o wypłatę dofinansowania należy złożyć w ciągu trzech miesięcy od daty, kiedy nastąpiło uzyskanie kwalifikacji zawodowych (data wystawienia dyplomu). Wcześniej pracodawca musi jeszcze zadbać o to, by młodociany zdał egzamin przed komisją oceniającą jego zawodowe kwalifikacje.
Zatrudnimy 1 września młodocianych na bezterminowych umowach o przygotowanie zawodowe w formie nauki zawodu. Nauka ma trwać 36 miesięcy, zakończy się zatem 31 sierpnia 2010 r. Czy potem wolno im wypowiedzieć umowy za miesięcznym wypowiedzeniem? A może ich umowy same wygasają z ostatnim dniem sierpnia?
Z chwilą, gdy młodociany kończy naukę i zda pozytywnie egzamin, jego zatrudnienie przestaje podlegać szczególnym regulacjom dotyczącym młodocianych. Nie oznacza to jednak, że można go zwolnić. Trzeba odróżnić naukę od okresu zatrudnienia. Ten ostatni jest bezterminowy, a nauka trwa trzy lata. Po jej zakończeniu pracodawca powinien zmienić młodocianemu dotychczasowe warunki pracy, w szczególności wynagrodzenia. Musi mu przede wszystkim zapewnić co najmniej minimalne wynagrodzenie. Dopiero po upływie sześciu miesięcy zatrudnienia na normalnych zasadach kodeksowych (gdy młodociany podlega już ogólnym przepisom kodeksu pracy) szef może mu wypowiedzieć umowę o pracę bez ograniczeń. Wynika to z art. 196 kodeksu pracy. Umowa o pracę rozwiąże się za trzymiesięcznym wypowiedzeniem, gdyż młodociany przepracował w danym zakładzie już trzy lata.
Fabryka mebli zatrudnia młodocianych w celu przygotowania zawodowego. Okazuje się jednak, że ze względu na materiał produkcyjny (dąb) nie może dopuścić do pracy uczniów, którzy nie ukończyli 18 lat. Dlatego też do czasu ukończenia 18 lat będą oni chodzić do szkoły zawodowej, a następnie przez rok uczyć się u nas zawodu. Czy za rok, kiedy uczeń nie będzie świadczył pracy, a jedynie się uczył, przysługuje mu wynagrodzenie? A może powinniśmy się wstrzymać z zawarciem z nim umowy o przygotowanie do chwili, aż ukończy 18 lat?
Opisany przypadek jest dość specyficzny i budzi wątpliwości. Czytelnik w ogóle nie powinien zawrzeć z młodocianym umowy o przygotowanie zawodowe. A to dlatego, że jej nieodzowną częścią jest praktyczna nauka zawodu. Trudno zatem wyobrazić sobie sytuację, kiedy po zawarciu umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego młodociany będzie się uczył zawodu wyłącznie na zajęciach teoretycznych. Ponadto nie można zatrudniać młodocianego powyżej 18 roku życia na umowę o przygotowanie zawodowe.
Zatrudniamy młodocianego na umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego. Zdarza się, że opuszcza zajęcia szkolne i pracę. Czy możemy mu z tego powodu obniżyć wynagrodzenie?
NIE. Wysokość wynagrodzenia młodocianego ustalają przepisy wykonawcze. Zależy ona od stażu nauki i poziomu przeciętnego, miesięcznego wynagrodzenia. Młodocianemu w pierwszym roku nauki należy się przynajmniej 4 proc. tej średniej płacy, w drugim 5 proc., w trzecim 6 proc. Nieobecność w szkole nie uprawnia pracodawcy do obniżenia z tego tytułu wynagrodzenia. Ale uwaga, może mu potrącić z pensji karę pieniężną zgodnie z art. 87 kodeksu pracy. Jest to rodzaj kary porządkowej (art. 108 kodeksu). Ponadto wolno mu rozwiązać z młodocianym stosunek pracy na mocy art. 196 kodeksu. Trzeba o tym powiadomić jego ustawowego opiekuna, szkołę, a jeżeli pracodawca jest rzemieślnikiem także izbę rzemieślniczą.
A co, jeśli takie absencje zdarzają się nagminnie w wakacje, na dwa miesiące przed terminem egzaminu?
Najlepiej, by w takiej sytuacji młodociany skorzystał z przysługującego mu urlopu. Zgodnie bowiem z art. 205 kodeksu nabywa on prawo do urlopu w wymiarze 12 dni po przepracowaniu pół roku. Po roku przysługuje mu natomiast 26 dni urlopu. A jeżeli w danym roku kalendarzowym kończy 18 lat, to ma prawo do 20 dni roboczych. Ale uwaga, taki urlop należy się mu tylko wtedy, gdy prawo do niego nabył jeszcze przed uzyskaniem pełnoletniości. Młodocianemu, który dopiero zaczyna pracę, urlopu udzielamy zaliczkowo. Warto też wiedzieć, że młodocianemu przysługuje również urlop bezpłatny.
Angażujemy młodocianego na umowę bezterminową o przygotowanie zawodowe. W Dobrej Firmie przeczytałem, że przy takim zatrudnieniu stosujemy ogólnie przepisy kodeksu pracy dotyczące umów na czas nieokreślony. Czy to oznacza, że takiemu pracownikowi można wypowiedzieć umowę o pracę bez żadnych ograniczeń?
NIE. Zasada, że do umów o pracę zawieranych z młodocianym stosujemy przepisy kodeksu pracy o angażach stałych, nie jest bezwzględna. Istnieją od niej wyjątki. Jeden dotyczy właśnie rozwiązywania umów o pracę o przygotowanie zawodowe za wypowiedzeniem. Zgodnie bowiem z art. 196 kodeksu wypowiedzenie takiej umowy jest możliwe gdy:
- młodociany mimo stosowanych środków wychowawczych nie dokształca się lub nie wypełnia obowiązków służbowych,
- pracodawca ogłosił upadłość lub likwidację firmy,
- kontynuowanie przygotowania zawodowego jest niemożliwe ze względu na reorganizację zakładu,
- stwierdzono nieprzydatność młodocianego do pracy, w zakresie której odbywa przygotowanie zawodowe.
Wypowiadając umowę o pracę młodocianemu, pracodawca stosuje ogólne zasady kodeksu pracy. Pracodawca powinien zatem podać przyczynę rozwiązania umowy oraz termin jej wypowiedzenia. To jeszcze nie wszystko. Młodocianego trzeba dodatkowo pouczyć o możliwości odwołania się do sądu. Jeśli chodzi natomiast o sposób rozwiązania umowy o przygotowanie zawodowe, to jest to możliwe za porozumieniem stron albo bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 i 53 kodeksu. W praktyce umowa o przygotowanie zawodowe rozwiązuje się najczęściej poprzez zakończenie nauki. Dzieje się tak, gdy szef wręcza wypowiedzenie zmieniające dotychczasowe warunki pracy i płacy, a pracownik ich nie przyjmuje. Wówczas umowa o pracę o przygotowanie zawodowe rozwiązuje się samoistnie.
W jakich terminach oddziały Ochotniczych Hufców Pracy wypłacają refundację wynagrodzeń młodocianym pracownikom za każdy miesiąc czy po przepracowanym roku?
Strony same ustalają częstotliwość wypłaty tych środków w umowie o wypłatę refundacji. Wniosek o refundację pracodawca może składać przykładowo co miesiąc, co kwartał albo raz na pół roku.
Zatrudniliśmy młodocianego w celu przygotowania zawodowego i złożyliśmy wniosek o dofinansowanie kosztów jego nauki. Egzamin młodociany powinien zdać we wrześniu tego roku. Problem jednak w tym, że po zakończeniu nauki w czerwcu wyjechał do pracy do Norwegii i prawdopodobnie do egzaminu nie przystąpi. Czy mimo to dostaniemy dofinansowanie?
NIE. Warunkiem uzyskania tej finansowej pomocy jest zdany egzamin przez młodocianego.
Młodociany odbywał przyuczenie do wykonywania pracy na stanowisku elektromechanika samochodowego. Okres kształcenia obejmował wrzesień 2005 r. i czerwiec 2007 r., w czerwcu młodociany odszedł z pracy na własną prośbę, a od września rozpocznie naukę zawodu (bez uczęszczania do szkoły) w tej samej co poprzednio profesji i u tego samego pracodawcy. Czy okres przyuczenia możemy zaliczyć mu do okresu nauki zawodu?
Okres przyuczenia zalicza się do praktycznej nauki zawodu, jeśli młodociany ukończył przyuczenie do wykonywania określonej pracy z wynikiem pozytywnym i podjął naukę zawodu obejmującą zakres przyuczenia do wykonywania określonej pracy. Jeśli natomiast chodzi o podjęcie przez niego nauki zawodu, to taka sytuacja byłaby dopuszczalna tylko wtedy, gdyby ten pracownik miał nadal status młodocianego i dodatkowo ukończył gimnazjum.
Czy od 1 września zmieniła się wysokość wynagrodzenia dla młodocianych?
Wysokość wynagrodzenia młodocianego ustalają przepisy wykonawcze. Zależy ono od stażu nauki i wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, które w drugim kwartale 2008 roku wynosi 2951,36 zł. Zatem młodociany otrzyma:
- w pierwszym roku nauki 4 proc. czyli 118,05 zł,
- w drugim 5 proc., czyli 147,57 zł,
- w trzecim 6 proc., czyli 177,08 zł,
Młodocianym odbywającym przyuczenie do wykonywania określonej pracy przysługuje nie mniej niż 4 proc., czyli minimum 118,05 zł.
Jakie i w jakiej wysokości składki są odprowadzane od wynagrodzenia, które dostaje młodociany?
Od wynagrodzenia młodocianego są odprowadzane następujące składki: emerytalna w wysokości 9,76 proc. podstawy wymiaru, rentowa 4,5 proc. oraz wypadkowa różna dla poszczególnych firm.
Czy ma znaczenie zawód, w jakim kształcimy młodocianego?
Refundacja przysługuje wyłącznie wówczas, gdy zawód, w jakim kształcimy młodocianego jest umieszczony na liście zawodów refundowanych. Listę tę określa marszałek każdego województwa z osobna na podstawie art. 8 ust. 1 pkt 15 Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia.
|